Lilia - Lilium

Lilie często nazywa się królowymi letniego ogrodu. Spośród bogactwa odmian lilii łatwo można wybrać takie, które co roku będą nas cieszyć pięknymi kwiatami. Lilie nadają się do sadzenia na rabatach, w grupach na trawnikach, przy zbiornikach wodnych, są również jednymi z najpopularniejszych kwiatów ciętych.

Lilie są roślinami cebulowymi, należącymi do rodziny liliowatych Liliaceae. Znanych jest około 100 gatunków lilii. Pomimo takiej różnorodności kilka cech dla większości gatunków jest wspólnych, np. cebula zbudowana z licznych łusek, kwiat składający się z 6 płatków osadzonych w dwóch płaszczyznach, ze środka wystaje sześć pręcików z dużymi pylnikami oraz jeden większy na środku.

Lilie dzieli się na następujące grupy: mieszańce azjatyckie, mieszańce martagon, mieszańce candidum, mieszańce amerykańskie, mieszańce longiflorum, mieszańce trąbkowe, mieszańce orientalne, mieszańce nie przyporządkowane do powyższych grup oraz gatunki botaniczne. W wyniku hodowli wciąż uzyskuje się nowe mieszańce, rasy i odmiany. Znanych jest już kilka tysięcy odmian mieszańcowych, a każdego roku pojawiają się nowe.
Od niedawna istnieje możliwość uprawy mieszańców międzygrupowych, np. azjatycko-orientalnych (charakteryzują się bogactwem barw oraz łatwością w uprawie), mieszańce lilii longiflorum z orientalnymi (wielobarwne, duże, wydłużone kwiaty). Najnowszym sukcesem hodowców jest połączenie lilii orientalnych z trąbkowymi, tzw. orienpety. Są łatwe w uprawie, mają duże kwiaty, licznie wyrastające z jednej łodygi.

Z wymienionych grup największe znaczenie mają mieszańce azjatyckie, trąbkowe i orientalne.
Do mieszańców azjatyckich - należą mało wymagające odmiany, które kwitną od końca maja do połowy lipca. Większość z nich znakomicie znosi polskie zimy, wykazują także dużą odporność na choroby. To właśnie do tej grupy zalicza się popularną w polskich ogrodach lilię tygrysią Lilium tigrinum, dorastającą do 120-150 cm, o nakrapianych pomarańczowych kwiatach, tworzących grona. Do znanych odmian z tej grupy należą m.in. "Enchantment" (pomarańczowoczerwona), "Connecticut King" (cytrynowo-żółta), "Cyganka" (czerwona), "Mount Blanc" (kremowobiała).
Optymalne warunki uprawy dla tej grupy lilii to żyzna gleba przepuszczalna, lekko kwaśna i umiarkowanie wilgotna. Ważne, aby starannie wybrać miejsce, gdzie chcemy je posadzić, ponieważ lilie nie lubią przesadzania i najlepiej kwitną pozostawione kilka lat na tym samym miejscu. Rabata powinna być w pełnym słońcu przynajmniej kilka godzin dziennie.

Mieszańce trąbkowe - mają okazałe kwiaty o mocnym zapachu. Kwitną od końca lipca, ale zazwyczaj dopiero w drugim roku po posadzeniu. Częste przesadzanie również nie jest korzystne. Do tej grupy należy znana piękność - lilia królewska Lilium regale o pachnących kwiatach, która może osiągnąć nawet 2 m wysokości. Lilie trąbkowe najlepiej rosną na glebie o odczynie obojętnym lub lekko zasadowym, w miejscu słonecznym lub półcienistym. Na zimę dobrze jest lekko przykryć posadzone cebulki liśćmi, korą lub słomą, trzeba też chronić młode pędy przed wiosennymi przymrozkami.

Mieszańce orientalne - to najpiękniejsze z lilii, jednak i najbardziej wymagające. Typowymi kolorami dla tej grupy jest różowy i biały w zróżnicowanym nasyceniu. Do znanych odmian tej grupy należą: "Cassablanca" (biała) i "Jamboree" (purpurowoczerwona). Lilie orientalne mogą przetrzymać zimę wyłącznie pod solidnym przykryciem. Najlepiej jednak na zimę cebulki wykopać i przechować w pomieszczeniu o temperaturze 2°C. Można też sadzić je w dużych pojemnikach i zimować, ustawiając w chłodnej piwnicy. Lilie orientalne są również wrażliwe na chłody i deszcze latem. Kwitną pod koniec lipca i w sierpniu. Wymagają gleby kwaśnej, torfowej. Najlepiej kwitną w miejscu lekko ocienionym.

Wymagania

Mimo, że większość odmian lilii znosi nasze zimy, to jednak zaleca się ich okrywanie, które zapobiega wahaniom temperatury jak również chroni przed późnymi przymrozkami wiosennymi.

Rozmnażanie

Lilie rozmnażamy zarówno z nasion jak i cebulek przybyszowych powstających z boku cebul matecznych, w pachwinach liści, na pędach kwiatowych, u podstawy łusek cebuli traktowanych jako sadzonki, u podstawy sadzonek sporządzonych z liści odciętych u nasady z kawałkiem łodygi, ta metoda ma zastosowanie wyłącznie u lilii o wąskich liściach.

Pielęgnacja

Lilie dobrze się czują w naszych warunkach klimatycznych, dobrze znoszą nasze zimy za wyjątkiem lilii z okolic równika, przede wszystkim orientalne, które trzeba na zimę wykopać. Pamiętajmy, że lilie do prawidłowego kwitnienia wymagają przechłodzenia cebul. Stanowiska dla tych kwiatów winny być słoneczne, gleba głęboko uprawiona, próchnicza, lekko kwaśna.

Lubią dość wilgotne podłoże, jak i powietrze, więc dobrze się czują przy zbiornikach wodnych. Dobrze jak lilie są zabezpieczone osłonami z krzewów od strony północnej, co zabezpiecza je przed zimnym wiatrem. Cebule lilii wykopujemy, co 2-3 lata. Ważnym jest, aby przestrzegać terminów sadzenia lilii. Większość lilii zimujących w gruncie sadzi się od końca września do początku października, cebule lilii białej Liliom condidum sadzimy najwcześniej, bo już pod koniec sierpnia. Sadzimy w rozstawie 20 x 20 cm, na głębokość równą trzykrotnej wysokości cebul, czyli około 10-15 cm. Lilię białą sadzimy na taką głębokość, aby grubość pokrywy, nie przekraczała 5 cm. Cebule wrażliwe na mróz, w październiku wykopujemy, przechowując przez zimę przysypane torfem w temp. 2-3oC, Na przełomie marca, kwietnia ponownie wysadzamy. Lilie wymagają umiarkowanego nawożenia oraz obfitego podlewania, choć wymagają również, dobrego drenażu, aby w czasie spoczynku ziemia była odpowiednio sucha. W okresie wegetacji dobrze jest ściółkować lilie np. torfem, aby ziemia była stale wilgotna.

Gdy Kwiaty Chorują:

Przed posadzeniem cebul, wymagane jest zaprawienie preparatem na odkażanie. Jest to bardzo ważne, ponieważ lilie mogą być porażane przez wiele chorób, np. mozaikę, plamistość, skręcanie pędów liści, szara pleśń, zgnilizna cebul. Ze szkodników najczęstsze są mszyce, wciornastki, poskrzypka czarnonoga, nicienie oraz nornice, które wyrządzają największe szkody, zjadając cebule.